Polski Ład – co zmienia?

Czy istnieje temat, który jest obecnie szerzej komentowany niż Polski Ład? Mimo że Prezydent podpisał ustawę 15.11.2021 r., a większość regulacji zacznie obowiązywać od stycznia 2022 r., dyskusja na temat zasadności nowych regulacji trwała już od wielu tygodni. Doradcy podatkowi i biura rachunkowe mają w związku z nowymi przepisami ogrom pracy. Już samo “zagłębienie się” w przepisy zajmuje długie godziny, a co dopiero ich zrozumienie i umiejętność przedstawienia w skondensowanej formie. Doskonale wiemy, że sformułowania typu “Polski Ład zmiany” czy “Polski Ład podatki” to teraz frazy, które chyba każdy przedsiębiorca wprowadzał w Google co najmniej kilka razy. Przygotowaliśmy więc opracowanie postanowień Polskiego Ładu w formie, która – mamy nadzieję – spełni oczekiwania osób poszukujących rzetelnych i kompletnych informacji w tym zakresie. Regulacje są tak obszerne, że opisaliśmy najważniejsze – według nas – zmiany. Zmiany, które znacząco wpływają na sytuację podatników.

W tekście poruszamy następujące tematy:

1. Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT):
   • nowa kwota wolna od podatku,
   • podwyższenie drugiego progu podatkowego,
   • ulga dla klasy średniej.
2. Składka zdrowotna.
3. Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT):
   • zmiany w zakresie przepisów wyłączających z kosztów podatkowych tzw. ukryte dywidendy,
   • zmiany dotyczące tzw. „estońskiego CIT”,
   • zmiany w podatku u źródła,
   • doprecyzowanie rezydencji podatkowej,
   • obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych w programie komputerowym,
   • uchylenie art. 15e, który limitował koszty związane z usługami niematerialnymi i licencjami, ponoszone na rzecz powiązanych podmiotów,
   • nowy minimalny podatek dochodowy w wysokości 10% podstawy opodatkowania.
4. VAT:
   • wprowadzenie grupy VAT,
   • zmiany w zakresie wiążących informacji stawkowych (WIS),
   • wprowadzenie szybkiego zwrotu VAT.
5. Ulgi na innowacje dla przedsiębiorców:
   • B+R,
   • IP Box,
   • ulga na robotyzację,
   • ulga na wsparcie innowacyjnych pracowników,
   • ulga na prototyp.
6. Ulga CSR.

1. Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)

Jeżeli chodzi o podatek dochodowy od osób fizycznych, mamy tu do czynienia z kilkoma znaczącymi zmianami. Są to:

• nowa kwota wolna od podatku,
• podwyższenie drugiego progu podatkowego,
• ulga dla klasy średniej.

Nowa kwota wolna od podatku

O podwyższenie kwoty wolnej od podatku “walczono” już od dłuższego czasu. Proponowano różne kwoty graniczne, natomiast finalnie ustalono kwotę 30 000 dla podatników na skali podatkowej. Dzięki temu rozwiązaniu każdy, kto otrzymuje wynagrodzenie lub emeryturę do 2 500 zł miesięcznie, nie będzie płacić PIT-u.

Podwyższenie drugiego progu podatkowego

Kolejną zmianą jest podniesienie drugiego progu podatkowego. Wartością graniczną jest tu 120 000 zł. Zarabiając rocznie do 120 000 zł, podatek wynosi 17% pomniejszone o 5 100 zł. W przypadku rocznych zarobków przewyższających 120 000 zł, podatek wynosi natomiast 15 300 zł plus 32% nadwyżki od nadwyżki od 120 000 zł. Podobnie jak we wcześniejszym rozwiązaniu, jest to ukłon w stronę osób o najniższych zarobkach.

Ulga dla klasy średniej

Ustawodawca pomyślał nie tylko o osobach najmniej zarabiających, ale i o tzw. klasie średniej. Z myślą o podatnikach, uzyskujących przychody w wysokości między 68 412 zł a 133 692 zł, wprowadzono tzw. ulgę dla klasy średniej. Jej cel to co do zasady złagodzenie negatywnych skutków związanych z niemożnością odliczenia składki zdrowotnej od podatku. Istnieją dwa wzory na wyliczenie kwoty ulgi. To, który z nich zastosować, jest uzależnione od wartości rocznych przychodów. Przedstawiliśmy je poniżej.

Wartość przychodów (rocznie)	Wartość przychodów (miesięcznie)	Jak wyliczyć roczną ulgę dla klasy średniej?
od 68 412 zł do 102 588 zł	od 5 701 do 8 549 zł	((przychody z pracy x 6,68%) –  4 566) : 0,17
od 102 588 zł do 133 692 zł	od 8 549 zł do 11 141 zł	((przychody z pracy x 7,35%) –  9 829) : 0,17

Podstawiając zarobki do powyższych wzorów, można wyliczyć, że najwyższą ulgę – ponad 12 000 zł – uzyskają osoby o rocznych przychodach o wartości ok. 100 000 zł.

2. Składka zdrowotna

Jeżeli chodzi o składkę zdrowotną, wystąpiło kilka zmian w podstawie jej wymiaru. Obrazuje to poniższa tabela. 

Ważne!

W przypadku pozostałych sposobów rozliczenia, podstawa wymiaru składki zdrowotnej pozostaje bez zmian.

Sposób rozliczenia podatnika	Podstawa wymiaru składki zdrowotnej	Uwagi
19% podatek liniowy	4,9%	Brak możliwości odliczenia jej części od podatku; Minimalna kwota składki: 270 zł (9% najniższego wynagrodzenia).
Skala podatkowa	9% (liczone od dochodu)	Brak możliwości odliczenia jej części od podatku.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych	przychody do 60 000 zł – 60% przeciętnego wynagrodzenia w IV kwartale roku poprzedniego, przychody do 300 000 zł – 100% przeciętnego wynagrodzenia w IV kwartale roku poprzedniego, przychody powyżej 300 000 zł – 180% przeciętnego wynagrodzenia w IV kwartale roku poprzedniego.

Dodatkowo:

• członkowie zarządu z tytułu powołania będą płacić składkę na poziomie 9% (liczoną od przychodu; brak możliwości odliczenia jej części od podatku),
• wspólnicy spółek osobowych będą płacić składkę na poziomie 9% (liczoną od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale poprzedniego roku),

Kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w IV kwartale poprzedniego roku będziemy znać pod koniec stycznia. Publikuje ją Prezes GUS.

Istnieje również możliwość wyliczenia składki w uproszczony sposób, na podstawie przychodów z poprzedniego roku podatkowego (w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach ogólnych, ryczałtem lub stawką liniową 19%).

Pamiętaj!

Na mocy przepisów Polskiego Ładu, wszyscy przedsiębiorcy będą płacić składkę zdrowotną do 20. dnia miesiąca. Zatem za styczeń 2022 zapłacimy nowe składki do 20 lutego 2022 r.

3. Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)

Do najważniejszych zmian, związanych z podatkiem dochodowym od osób prawnych, zaliczamy:

• zmiany w zakresie przepisów wyłączających z kosztów podatkowych tzw. ukryte dywidendy,
• zmiany dotyczące tzw. „estońskiego CIT”,
• zmiany w podatku u źródła,
• doprecyzowanie rezydencji podatkowej,
• obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych w programie komputerowym,
• uchylenie art. 15e, który limitował koszty związane z usługami niematerialnymi i licencjami, ponoszone na rzecz powiązanych podmiotów,
• nowy minimalny podatek dochodowy w wysokości 10% podstawy opodatkowania.

Ukryte dywidendy

Przepisy Polskiego ładu przewidują tzw. ukryte dywidendy jako nową kategorię podatkową. Ich założeniem jest ograniczenie możliwości rozliczania kosztów między powiązanymi podmiotami. Nowy art. 16 ust. 1 pkt 15b ustawy o CIT stanowi o zakazie zaliczania do kosztów uzyskania przychodu wydatków spółki związanych ze świadczeniem wykonanym przez powiązany podmiot, jeżeli stanowi ono ukrytą dywidendę.

Czym są ukryte dywidendy? To sztuczne transfery dokonywane między podatnikami, które mają na celu przenoszenie zysków, ale formalnie nie są dywidendą. Nie muszą być związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Mogą być to natomiast m.in. transakcje o charakterze nierynkowym czy też nadmierne zadłużenie podatnika względem powiązanych podmiotów.

Przepisy wejdą w życie od 2023 roku.

“Estoński CIT”

Przepisy Polskiego Ładu wprowadzają szereg zmian do regulacji tzw. “estońskiego CIT”. Ustawodawca liczy na to, że dzięki temu w końcu przejdzie na niego większa liczba podmiotów.

Do najważniejszych zmian dotyczących “estońskiego CIT” zaliczają się:

• zniesienie limitu przychodowego,
• poszerzenie kręgu podmiotów, mogących z niego skorzystać, o spółdzielnie, spółki komandytowe oraz spółki komandytowo-akcyjne,
• brak opodatkowania na wejściu i wyjściu.

Podatek u źródła

Zmiany w podatku u źródła, które wprowadziły przepisy Polskiego Ładu, to przede wszystkim:

• definicja rzeczywistego właściciela,
• zawężenie zakresu podmiotowego i przedmiotowego stosowania procedury poboru WHT,
• rozszerzenie zakresu przedmiotowego opinii o stosowaniu preferencji,
• kryterium należytej staranności,
• posługiwanie się kopią certyfikatu rezydencji.

Definicja rzeczywistego właściciela

W przypadku definicji rzeczywistego właściciela zmiana jest teoretycznie “kosmetyczna” i ma charakter wyłącznie techniczny. W nowych przepisach brakuje słów “prawnie lub faktycznie”, sugerujących zawężenie zakresu pojęcia.

Test rzeczywistej działalności gospodarczej ma obejmować charakter i skalę prowadzonej działalności w zakresie otrzymanej należności.

Zawężenie zakresu podmiotowego i przedmiotowego stosowania procedury poboru WHT

Stosowanie mechanizmu WHT refund zawęża się w stosunku do podmiotów powiązanych, które są zdefiniowane w przepisach o cenach transferowych i do płatności o charakterze biernym. Zmiany obejmują również wyłączenie z mechanizmu WHT refund dywidend wypłacanych polskim rezydentom.

Rozszerzenie zakresu przedmiotowego opinii o stosowaniu preferencji,

Zakres przedmiotowy opinii o stosowaniu preferencji zostaje rozszerzony o preferencje przewidziane w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania. 

Ważne!

Obowiązujące opinie o stosowaniu zwolnienia z podatku u źródła będą ważne do 2025 r.

Kryterium należytej staranności

Przy ocenie dochowania należytej staranności należy wziąć pod uwagę również powiązanie płatnika prowadzącego działalność gospodarczą z podatnikiem.

Posługiwanie się kopią certyfikatu rezydencji

Posługiwanie się kopią certyfikatu rezydencji – bez ograniczenia do tzw. usług niematerialnych i ograniczenia kwotowego –  staje się zasadą ogólną. 

Doprecyzowanie rezydencji podatkowej

Przepisy Polskiego Ładu doprecyzowały rezydencję podatkową. Na mocy nowych regulacji polskim rezydentem podatkowym zostanie zagraniczna spółka, zarządzana z obszaru Polski. Warunkiem jest w tym przypadku prowadzenie jej aktualnych spraw w sposób zorganizowany oraz ciągły. Mimo początkowych pomysłów, nie ma przepisu, który łączyłby polską rezydencję podatkową z obecnością Polaka w jej najwyższych organach.

Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych w programie komputerowym

Od 2023 roku wejdzie w życie obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych przy użyciu programów komputerowych, a także obowiązek ich wysyłania w odpowiedniej strukturze do urzędu skarbowego.

Nowy minimalny podatek dochodowy w wysokości 10% podstawy opodatkowania

W ramach dążenia do uszczelnienia systemu podatkowego, przepisy Polskiego Ładu wprowadzają nową formę opodatkowania podatkiem CIT – minimalny podatek dochodowy.

Projektowany art. 24ca CIT przewiduje, że: 

• podatek minimalny wyniesie 10% podstawy opodatkowania,
• będzie przeznaczony dla spółek oraz podatkowych grup kapitałowych, które spełnią dodatkowe kryterium (ponoszą straty z konkretnych źródeł przychodów lub osiągnęły określony udział dochodów).

Podstawę opodatkowania wylicza się jako sumę:

• 4% wartości przychodów ze źródeł przychodów innych niż z zysków kapitałowych,
• poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych kosztów finansowania dłużnego,
• odroczonego podatku dochodowego związanego z ujawnieniem WNIP,
• kosztów nabycia od podmiotów powiązanych lub z rajów podatkowych określonych usług lub praw niematerialnych.

Przepisów o podatku minimalnym nie stosuje się do:

• start up-ów,
• przedsiębiorstw finansowych w rozumieniu art. 15c ust. 16,
• podmiotów, które uzyskały w danym roku podatkowym co najmniej 30% niższe przychody niż w roku poprzedzającym ten rok podatkowy,
• podmiotów o “prostej strukturze właścicielskiej”.

4. VAT

Do najważniejszych zmian w podatku VAT zaliczają się:

• wprowadzenie grupy VAT,
• zmiany w zakresie wiążących informacji stawkowych (WIS),
• wprowadzenie szybkiego zwrotu VAT.

Nowy podatnik – grupy VAT

Grupy VAT to nowy podatnik, wprowadzony na mocy przepisów Polskiego Ładu. Podmioty, wchodzące w skład grupy, stają się z mocy prawa jednym podatnikiem do celów VAT. 

Grupę VAT mogą tworzyć jedynie te podmioty, które są ze sobą powiązane jednocześnie:

• finansowo (jeden z podmiotów posiada bezpośrednio w innych > 50% udziałów w kapitale),
• ekonomicznie (mają taki sam przedmiot działalności lub jeden z podmiotów prowadzi działalność, z której korzystają inne z grupy).
• organizacyjnie (znajdują się pod wspólnym kierownictwem lub organizują swoje działania w porozumieniu).

Grupę VAT mogą tworzyć podmioty, posiadające siedzibę w Polsce lub prowadzące działalność gospodarczą w Polsce.

Ważne!

Jeden podatnik może być tylko w jednej grupie VAT. Skład grupy VAT nie może się zmieniać w czasie jej trwania (czyli min. 3 lata).

Dostawa towarów i świadczenie usług w obrębie grupy VAT nie podlega opodatkowaniu.

Podobnie jak pozostali podatnicy, grupy VAT również mają określone obowiązki:

• prowadzenie uproszczonej ewidencji transakcji wewnątrz grupy (w formie elektronicznej),
• utrzymanie powiązań przez cały czas trwania grupy VAT (minimum 3 lata),
• dokonywanie przez każdy z podmiotów grupy VAT kalkulacji odrębnych od siebie proporcji VAT,
• zgłaszanie naczelnikowi Urzędu Skarbowego – w terminie 14 dni od jej zaistnienia – każdej zmiany w stanie faktycznym lub prawnym, skutkującej naruszeniem uznania grupy VAT za podatnika VAT.

Grupy VAT są zobowiązane do:

• wypełniania obowiązków podatkowych (odpowiedzialny jest za to przedstawiciel grupy),
• ponoszenia solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania grupy VAT z tytułu podatku VAT przez cały okres jej trwania  (również po zakończeniu jej funkcjonowania).

Zmiany w zakresie wiążących informacji stawkowych (WIS)

Zmiana ta jest związana z wprowadzeniem porozumienia inwestorskiego. 

Nie wydaje się WIS, jeżeli zakres przedmiotowy wniosku o wydanie WIS (w dniu złożenia wniosku) jest przedmiotem zawartego porozumienia inwestycyjnego.

Dzięki porozumieniu inwestycyjnemu będzie można szybko (“w jednym okienku”) uzyskać komplet informacji niezbędnych do zadecydowania o inwestowaniu w Polsce, w tym:

• ocenę, że cena transferowa transakcji kontrolowanej jest ustalona na warunkach, które ustaliłyby podmioty niepowiązane,
• klasyfikację i rodzaj wyrobu akcyzowego czy też klasyfikację samochodu osobowego – w układzie odpowiadającym CN,
• opis i klasyfikację towaru bądź usługi oraz odpowiednią stawkę podatku czy też interpretację przepisów prawa podatkowego.

Wprowadzenie szybkiego zwrotu VAT

Rozwiązanie to dotyczy podatników bezgotówkowych. W ustalonych przypadkach zwrot VAT będzie możliwy w terminie 15 dni. Oczywiście, przyspieszony zwrot VAT jest obwarowany kilkoma warunkami.

Urząd skarbowy dokona zwrotu VAT w ciągu 15 dni, jeżeli:

• za 3 kolejne miesiące (lub jeden kwartał) poprzedzające okres wystąpienia z wnioskiem o zwrot, udział procentowy:
  • łącznej wartości brutto przy użyciu kas online i wirtualnych jest nie niższy niż 80% całkowitej wartości sprzedaży,
  • otrzymanych płatności bezgotówkowych (w tym przelewów) jest nie niższy niż 80% (w okresie od 1.01.2022 r. do 31.12.2023 dopuszcza się obniżenie udziału procentowego do 65%), 
• przez następujących po sobie 12 miesięcy poprzedzających wniosek o zwrot, łączna wartość sprzedaży bezgotówkowej za każdy okres rozliczeniowy wynosiła minimum 50 000 zł,
• za okres, w którym podatnik występuje o zwrot:
  • kwota zwrotu nie przekracza 2-krotnej wysokości podatku ze sprzedaży zaewidencjonowanej przy użyciu kas online/wirtualnych,
  • kwota do przeniesienia z poprzedniego okresu wynosi maksymalnie 3 000 zł,
• przez 12 miesięcy poprzedzających wniosek podatnik:
  • był czynnym płatnikiem VAT i miał rachunek na białej liście
  • składał deklaracje,
  • prowadził ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu odpowiednich kas rejestrujących.

Zmiany wchodzą w życie od 1.01.2022 r.

5. Ulgi na innowacje dla przedsiębiorców

Od 2022 roku w polskim systemie podatkowym będzie funkcjonował kompleksowy system ulg dla podatników inwestujących w innowacje. Z ulg można skorzystać równocześnie, na każdym etapie działań związanych z innowacjami.

Do ulg na innowacje zaliczają się:

• B+R,
• IP Box,
• ulga na robotyzację,
• ulga na wsparcie innowacyjnych pracowników,
• ulga na prototyp.

B+R i IP BOX

Odliczeniu mogą podlegać jedynie te koszty kwalifikowane, które “przyczyniły się” do wytworzenia, rozwinięcia lub ulepszenia kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, z którego komercjalizacji osiąga się dochody.

W przypadku ulgi B+R, kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć:

• 200% – dla podatników prowadzących CBR, którzy są mikro-, małymi lub średnimi przedsiębiorcami,
• 200% lub 100% – dla pozostałych podatników prowadzących CBR (w zależności od kwalifikacji kosztów),
• 100% – dla pozostałych podatników (z wyłączeniem kosztów wynagrodzeń: w tym przypadku jest to 200% kosztów).

Ważne!

Ulgi B+R oraz IP BOX mogą być rozliczane jednocześnie.

Ulga na robotyzację

Ulga na robotyzację przeznaczona jest dla firm wspierających robotyzację przemysłową. Jej obecność w polskim prawie ma przyciągnąć do Polski zagranicznych inwestorów oraz wesprzeć polskie firmy w podnoszeniu ich produktywności oraz konkurencyjności.

Ulga na robotyzację dotyczy kosztów poniesionych w latach 2022-2026.

Zasady odliczenia:

• odliczenie od podstawy opodatkowania,
• możliwość odliczenia do 50% kosztów – inwestycji w robotyzację.

Do kosztów uzyskania przychodów uznaje się w tym przypadku:

• koszty nabycia robotów przemysłowych, maszyn i urządzeń peryferyjnych do robotów, maszyn i urządzeń związanych funkcjonalnie z robotami, które służą zapewnieniu bezpieczeństwa pracy i ergonomii w miejscach, gdzie występuje interakcja człowieka z robotem przemysłowym,
• koszty nabycia wartości niematerialnych i prawnych, koniecznych do poprawnego uruchomienia i przyjęcia do używania robotów i pozostałych środków trwałych/wartości niematerialnych z pkt powyżej,
• koszty nabycia usług szkoleniowych dotyczących robotów przemysłowych i środków trwałych/wartości niematerialnych z pkt powyżej,
• opłaty z umowy leasingu finansowego robotów przemysłowych i innych środków trwałych.

Ulga na zatrudnienie innowacyjnych pracowników

Jest to dodatkowa ulga dla podatników rozliczających ulgę B+R. Mogą z niej korzystać przedsiębiorcy zatrudniający – na umowę o pracę, zlecenie lub dzieło – pracowników, których czas pracy przeznaczonej na realizację działań z zakresu B+R wynosi minimum 50% ogólnego czasu pracy.

Podatnik, któremu przysługuje ulga na zatrudnienie innowacyjnych pracowników, będzie mógł odliczyć od zaliczek na podatek dochodowy, potrącanych z dochodów pracowników, koszty kwalifikowane, których nie odliczył od swojego dochodu w zeznaniu rocznym w ramach odliczenia ulgi B+R.

Ważne!

Ulga na zatrudnienie innowacyjnych pracowników jest przeznaczona dla firm, które nie odliczyły kosztów kwalifikowanych z uwagi na poniesioną stratę albo wysokość ich dochodu była niższa od kwoty przysługujących odliczeń.

Pierwsze rozliczenie nastąpi co do zasady w 2023 roku. Wyjątkiem jest tu sytuacja, w której podatnik ma rok podatkowy inny niż kalendarzowy.

Ulga na prototyp

Ulga na prototyp to rozwiązanie przeznaczone dla podatników, którzy, w efekcie prac badawczo-rozwojowych, stworzyli nowy produkt.

Ulga na prototyp obejmuje:

• koszty poniesione w fazie produkcji produktu,
• koszty wprowadzenia produktu na rynek.

Koszty będą potrącane od podstawy odliczenia podatku (tak, jak w przypadku ulgi B+R).

Wartość odliczenia nie może przekroczyć 30% poniesionych kosztów (maksymalnie 10% dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej).

6. Ulga CSR

Jest to ulga, której wprowadzenie ma na celu zwiększenie atrakcyjności sponsorowania określonych działalności (np. klubów sportowych czy uczelni). Pozwoli to na pozyskanie przez nie dodatkowych środków i poprawę ich sytuacji finansowej.

Ulga CSR jest przeznaczona dla podatników CIT oraz PIT (podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych wg skali podatkowej lub 19% stawki podatku).

Polega na możliwości odliczenia od podstawy obliczenia podatku 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na konkretne cele. Dzięki temu podatnik uzyska dodatkowo prawo do preferencji w podatku dochodowym przez odliczenie od podstawy obliczenia podatku połowy poniesionych kosztów.